Prva psihijatrijska bolnica na Balkanu stara čak 154 godine smeštena je na Savskom vencu, a njeno zdanje krije mnoge zanimljive priče. Sama činjenica da su najpoznatiji stanovnici kule bili Laza Lazarević i Petar Kočić čini je važnim spomenikom kulture.
U Višegradskoj ulici na Savskom vencu smeštena je prva psihijatrijska bolnica na Balkanu, Doktorova kula.
Ovo vredno arhitektonsko zdanje sazidano je 1824. godine, a u njemu je prvi živeolekar kneza Miloša Obrenovića, dok je vreme kneza Mihajla Obrenovića postala prva duševna bolnica.
Doktorova kula predstavljena je publici u Noći muzeja i otkrila je mnoge istorijske zanimljivosti koje vredno čuva 154 godine. Nalazi se iza psihijatrijske bolnice „Dr Laza Lazarević” kojoj i pripada.
Zgrada četvrtastog oblika, sa zidovima od neobrađenog kamena, sagrađena je odopeke i kamena. U narodu je poznata kao Doktorova kula baš zahvaljujući spoljašnjem izgledu – kamenoj fasadi i malim prozorskim oknima, ali i zbog toga što se nalazila na brdu Guberevcu, izdvojena od svih ostalih.
„DOM ZA S UMA SIŠAVŠE”
Ono što malo ko zna jeste da je upravo ona bila prva bolnica na Balkanu u kojoj su bili smešteni psihijatrijski bolesnici.
Pre 154 godine sagradio ju je doktor Vito Romita, lekar kneza Miloša Obrenovića, a nasledio ju je Romitin zet, doktor Silvester Bartolomeo Kuniberta.
On je 1837. prodao kulu knezu Milošu, koja je otišla u nasledstvo kneza Mihajla Obrenovića. Knez Mihajlo je 1861. tu osnovao bolnicu za duševne bolesti, koja se tada zvala „Dom za s uma sišavše”.
U prvoj godini u bolnici je bilo pet pacijenata, a posle pet godina 20 ljudi je bilo smešteno u bolnici.
PROSTITUTKA PRVI PACIJENT
Prvi pacijent u duševnoj bolnici bila je Kata Radmanova. Ona se posle smrti muža odala prostituciji. Sud ju je osudio na bičevanje, a nakon te kazne završila je u bolnici.
NAJPOZNATIJI STANOVNICI DOMA
Najpoznatiji lekar koji je radio u „Domu za s uma sišavše” je zapravo književnik Laza Lazarević, po kojem je dobila naziv i Specijalna bolnica za psihijatrijska i nervna oboljenja „Dr Laza Lazarević”.
Laza Lazarević, Foto: Wikipedia
U domu je radio od 1880. do 1889. godine, pisao svoje romane i pripovetke, a preminuo je u 39. godini od tuberkuloze.
Još jedna poznata osoba bila je stanovnik kule, ali kao pacijent. U pitanju je čuvenipesnik Petar Kočić. On je u domu završio nakon što mu je preminuo sin, a želja mu je bila da živi u slobodi i da ne mora da gleda austrougarsku vojsku. Preminuo je u bolnici 1916. godine dok je Beograd bio okupiran.
Ono što je takođe zanimljivo jeste da za vreme Prvog svetskog rata ovo zdanje ostalo netaknuto, pa su se u njemu krile mnoge poznate ličnosti.
Petar Kočić, Foto: Wikipedia
BRUTALNI TRETMANI LEČENJA
Pacijenti u bolnici bili su podvrgnuti brutalnim tretmanima i bili su podeljeni na prljave i čiste, tačnije mirne i uznemirene. Pet godina od osnivanja dokrot Mladen Janković je uklonio sva nasilna sredstva u lečenju pacijenata, a takozvanu kamdžiju kojom su ih tukli odneo je na krov kuće.
Doktorova kula je proglašena za „nepokretno kulturno dobro od velikog značaja”, ali do danas nije revitalizovana. Radovi na konstrukciji prekinuti su za vreme bombardovanja, a nedostatak finansijskih sredstava odložio je njihov nastavak.
Danas se u Doktorovoj kuli svakodnevno obavljaju jutarnji sastanci zaposlenih lekara na kojima prisustvuju direktor Klinike, glavna sestra Klinike i glavna sestra sektora Beograd. Održavaju se kolegijumi, zaseda etički odbor, upravni odbor, izložbe radova pacijenata dnevne bolnice...
Нема коментара:
Постави коментар